Vlaams Minister van Werk, Hilde Crevits, opende het webinar met een aantal reflecties op het rapport. Voor de Vlaamse Regering is 2021 het jaar van de opleiding en het begin van de “learning twenties”. Een aantal reflecties uitgelicht:

• Het belang en noodzaak van leren op de werkvloer en een cultuur van levenslang leren
• Leerrekening, het voorzien van een ontwikkel- of leerbudget voor iedereen ligt op de ontwerptafel van de overheid
• Inzetten op loopbaancompetenties
• Uitbouwen van de bestaande Transitiepremie naar werkzoekenden jonger dan 30 jaar. Hierbij is er een financiële ondersteuning in hun opstart naar zelfstandig ondernemerschap.
• Duurzaam werk: werkzoekenden jonger dan 30, binnen de 4 maand aan een stage of werk helpen, mét een goede begeleiding van de trajecten om het slaagpercentage te verhogen.
• Zinvol werk, met een oproep om je eigen loopbaan in handen te nemen.
• Een evenwichtige balans tussen job en privé (Work/life balance, werkbaarheid). Je job graag doen en mobiliteit zijn belangrijk, met voldoende tijd voor gezin, vrijwilligerswerk, enz.

Sara De Potter (de Ambrassade)

“De stem van de jongeren wordt vaak niet gehoord terwijl hun mening over werk belangrijk is”. Met dit onderzoek willen we een genuanceerder beeld schetsen van jongeren vs. de clichés: dé jongere bestaat niet en ze bevinden zich vaak in een 2-strijd tussen bv. autonomie en zekerheid, vertrouwen werkgever maar werken in beschermde omgeving.

Dit onderzoek was 2-delig: exploratief en kwantitatief. In totaal werden 1.000 jongeren bevraagd: werkzoekende en jongeren met <6 maand werkervaring.

Een greep uit de resultaten en conclusies rond noden, behoeftes en toekomstverwachtingen van jongeren op de arbeidsmarkt:

1) Welzijn op het werk

“Ik doe mijn job graag”: Een fijne werksfeer, appreciatie en terecht kunnen bij je collega’s is de top 3 bij werkende jongeren. Stress, geen appreciatie en een slechte werksfeer zijn demotiverend.

De overgrote meerderheid van de werkende jongeren voelt zich vandaag goed op het werk. Ze doen hun job graag en voelen zich in staat om hun job goed te doen. Toch zijn er ook jongeren bij wie dit niet het geval is, vaak jongeren die aangeven moeilijk rond te komen.

2) Motivatie & zingeving

Een meerderheid geeft aan dat ze het belangrijk vindt om te werken of te solliciteren voor een bedrijf dat inzet op duurzaamheid.  Daarnaast zijn er veel verschillende aspecten die jongeren goesting geven om te werken. Toffe collega’s en een boeiende jobinhoud zijn elementen die er zowel bij werkende als werkzoekende jongeren uitspringen.

3) Geld verdienen

Een goed loon (liefst op basis van prestaties) is belangrijk (naast jobinhoud en locatie), vooral voor werkzoekende jongeren. Toch wordt dit door ‘slechts’ 51% van de werkzoekende en 29% van de werkende jongeren aangeduid. Het kan dus interessant zijn als recruiter die jongeren wil aantrekken deze factoren in de verf te zetten.

Alternatieve verloningsvormen spelen amper mee in de jobkeuze. Als ze dan toch kunnen kiezen zijn de drie meest populaire valorisaties: opleidingskansen (een opportuniteit die in vacatures vaak vergeten wordt), maaltijdcheques en een hospitalisatieverzekering. Ruim 25% verkiest parttime boven fulltime werken.

Geld en jobkeuze

Jongeren voelen de druk om snel geld te verdienen en op zoek te gaan naar zekerheid in hun

jobkeuzes. Zo is een overgroot deel van de jongeren bang om zonder inkomen te vallen. Deze vrees geldt zowel voor werkende als werkzoekende jongeren en verdient de nodige aandacht.

Daarnaast deed een aanzienlijk deel van de ondervraagde jongeren al precair werk of dachten ze erover na dat te doen. Bovendien geeft meer dan de helft van de werkzoekende jongeren aan druk te voelen door ouders en omgeving om snel werk te vinden en bijgevolg financieel onafhankelijk te zijn.

60% van de jongeren vindt een startersinkomen (of basisloon) een goed idee. Het kan ervoor zorgen dat gelijke kansen worden gecreëerd, zekerheid wordt geboden en dat jongeren een job kunnen zoeken die ze echt willen doen.

34% ziet zich werken als zelfstandige of freelancer, voor 22% kan het in bijberoep. Het geeft de mogelijkheid om ideeën te realiseren, privé/werk in balans te houden, van de hobby een beroep te maken en je eigen baas te zijn (autonomie). De Ondernemerstijd (of Transitiepremie) kan hierbij helpen. Redenen om het niet te doen zijn vaak gelinkt aan geldzaken.

4) Levenslang leren, loopbaancompetenties en ontwikkeling

Jongeren weten doorgaans wel waar ze goed of slecht in zijn, maar of ze echt over de nodige

loopbaancompetenties beschikken is een meer genuanceerd verhaal. Slechts iets meer dan de helft kan zijn leerbehoeftes duidelijk verwoorden of weet welke opleidingen interessant zijn voor hun profiel en waar ze die kunnen vinden. 70% is er wel van overtuigd dat ze zich een heel leven lang zullen moeten bijscholen, 10% vindt dit niet belangrijk.

Daarentegen willen ze dat hun opleidingstijd goed besteed wordt. Zo moet een opleiding aansluiten bij de persoonlijke interesses, te combineren zijn met de privésituatie en praktijkgericht zijn. Het blijven bijleren vinden ze een gedeelde verantwoordelijkheid tussen werkgever en werknemer om en zo aantrekkelijk te blijven voor de arbeidsmarkt.

Het idee van een persoonlijke leerrekening (of-budget) kan op bijstand rekenen en wordt aanzien als een incentive: er worden gelijke kansen gecreëerd en bijleren wordt positief gestimuleerd. Externe coaching hierbij is een meerwaarde

Hooggeschoolden geven aan minder voorbereid te zijn op werk. Daarom is het uitbouwen van een opleidingscultuur en -beleid bij bedrijven én overheid belangrijk. Dat opleidingen geld kosten en verloren tijd zijn is bovendien een cliché. Investeren in onderwijs tot je diploma en dan niks meer is geen logische gedachte.

5) Werk en privé, de balans

Werk is belangrijk, maar ook niet het allerbelangrijkste (Familie, werk, vrienden, vrije tijd staat in de top 4). Een laaggeschoolde en iemand die moeilijker rondkomt plaatst werk significant hoger op de ladder. Dat kan erop wijzen dat men het moeilijker heeft om kwaliteitsvol werk te vinden en te behouden en hier dus meer mee moet bezig zijn. Hooggeschoolden zetten beduidend vaker vrienden of vrije tijd op één, wat waarschijnlijk wijst op een stabielere werksituatie en/of minder stress hierrond.

De meeste kiezen toch voor een stabiele voltijdse loopbaan waarbij ze op hun 67 met pensioen kunnen, eerder dan tussentijds jaren loopbaanonderbreking te nemen die ervoor zorgen dat de pensioenleeftijd wordt uitgesteld. Al is voor het overgrote deel het einde van de loopbaan nog een ver-van-hun-bed-verhaal.

Opvallend is dat meer mannen tussentijds al een jaar pensioen zouden opnemen. Terwijl vrouwen maatschappelijk momenteel de grootste groep zijn die deeltijds werken of loopbaanonderbreking nemen.

Het overgrote deel vindt het belangrijk om werk en privé gescheiden te houden, maar ze tonen zich ook flexibel. Zo vindt het overgrote deel het ook oké om avonden weekendwerk te doen. De helft van de jongeren, vooral de hooggeschoolden, vinden het belangrijk om te kunnen thuiswerken.

Meer dan de helft vindt het een goed idee om vrijwilligerswerk te laten meetellen voor sociale rechten. 

Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder VDAB en projectparnter

VDAB maakt vooruitzichten voor 2021 en trekt ook al een aantal conclusies uit het rapport:

• Voor 2021 worden nog 50.000 extra werkzoekenden verwacht. Vooral bij bepaalde sectoren die momenteel ‘bevroren’ zijn en door het afvoeren van de faillissementenstop
• Een deel van de economie zal snel herstellen, voor een ander deel volgen zware klappen
• De vacatures blijven momenteel op peil en ook de knelpunten blijven
• Structurele krapte zal de komende jaren blijven omwille van vergrijzing. Voor iedere 100 medewerkers die op pensioen gaan stromen er slechts 81 jongeren in
• Voor elke job die verdwijnt komen er 2,8 bij
• Technologische verandering blijft toenemen en gaat sneller
• Houdbaarheid van diploma en vaardigheden worden korter, wendbaarheid belangrijker! Er zal een permanente nood aan vaardigheden met meer kansen voor jongeren door de vergrijzing
• Voor jongeren is gelijkwaardigheid, het respecteren van ieder zijn verwachtingen belangrijk
• Ook loopbaandenken is een kernvaardigheid voor de toekomst. Neem je toekomst in handen door je loopbaan in eigen handen te nemen. Volgens VDAB zijn jongeren hier klaar voor.

Bovendien heeft VDAB een aanbod op www.vdab.be.

Meer lezen over de studie:

Rapport: https://ambrassade.be/nl/kennis/artikel/hoe-willen-jongeren-werken-in-de-toekomst

Video: https://ambrassade.be/nl/kennis/artikel/dit-zeggen-anderen-over-ons-onderzoeksrapport-van-expeditie-werk

Contact: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Extra, uit De Morgen van 2/2/21

‘Ik ga graag met de fiets naar het werk’: jobinhoud en locatie belangrijker dan ooit voor jongeren

Een bedrijfswagen? Nee, bedankt. Zelfstandig ondernemen? Wel ja, waarom niet. Voor nieuwkomers op de arbeidsmarkt is de jobinhoud en de werklocatie belangrijker dan het loon. ‘Wij, jongeren, hechten belang aan sociaal kapitaal.’

Samuel Allaman is student en runt een eigen bedrijf, Jammings. 'Ik wil mijn eigen baas zijn. Ik bepaal zelf wel wanneer ik werk.'Beeld Wouter Maeckelberghe

“Mijn ouders hebben heel hun leven naar Brussel gependeld om te werken”, zegt Karen Geeroms (25). “Dat zie ik niet zitten.” Toen ze afstudeerde als interieurarchitect wilde ze in de eerste plaats dicht bij huis werken. “Ik ga graag met de fiets naar het werk.”

Ze vond na een moeilijke zoektocht uiteindelijk haar plek bij Scaldex, een leverancier van bouwmaterialen op maat. “De eerste maanden hier waren lastig. Dat had in de eerste plaats te maken met mijn tijdelijk contract. Die situatie maakte me erg onzeker. Zolang je geen vast loon hebt, staat je leven op pauze. Een huis huren of kopen is dan erg moeilijk.”

De onzekerheid waarover Geeroms spreekt, is voor vele jongeren herkenbaar. Dat blijkt uit een onderzoek van de Ambrassade, het expertisecentrum jeugdbeleid in Vlaanderen, in samenwerking met de VDAB. Tijdens de bevraging, die in juni plaatsvond bij 950 jongeren, gaven bijna drie op de vier van de werkzoekende jongeren en meer dan de helft van de werkende jongeren aan schrik te hebben om zonder inkomen te vallen.

ONDER OPLEIDINGSNIVEAU

En toch is die financiële zekerheid niet alles. Zo geeft één op de vijf (22,3 procent) van de jongeren aan dat het hen niet kan schelen welke job ze doen, zolang ze maar geld verdienen. Daartegenover staan twee op de drie (66,1 procent) die het daar uitdrukkelijk niet mee eens zijn. 

“Jongeren die kunnen wachten op een job die bij hen past, zijn zich bewust van hun voordeel ten opzichte van iemand die dat niet kan”, zegt Sara De Potter, die het onderzoek leidde. “Jongeren die zulke luxe niet hebben, kiezen er sneller voor een job te doen die of onder hun opleidingsniveau, of niet in hun interesseveld ligt.”

Dat herkent Karen Geeroms. “Ik heb gesolliciteerd voor een job bij een keukenbedrijf. Gelukkig heeft uitzendbureau Accent Jobs me toen duidelijk gemaakt dat die baan niks voor mij was. Zij hebben me geholpen in de zoektocht naar mijn huidige functie.”

DUURZAAMHEIDSPRINCIPES

De Ambrassade wilde met haar onderzoek vooral te weten komen wat jongeren zoeken in een job. “We zien dat het beleid vandaag plannen opstelt voor de arbeidsmarkt in 2050. Maar weten we voldoende wat de mensen zoeken die de arbeidsmarkt zullen bevolken?”, zegt De Potter.

Spits uw oren, beste werkgevers. Jongeren verwachten niet enkel een maandelijks loon in ruil voor hun bijdragen. Ze verwachten ook dat bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen.

Zo geeft een meerderheid aan dat ze het belangrijk vindt te werken voor een bedrijf dat bezig is met duurzaamheid. Al is er een verschil tussen werkzoekende jongeren en werkende jongeren. Van de werkzoekende jongeren vindt 62,4 procent het belangrijk, tegenover 55,2 procent van de werkende jongeren. Dat kan erop wijzen dat jongeren wat water bij de wijn doen wat betreft hun duurzaamheidsprincipes wanneer ze starten met een job.

“Mijn baas moet er soms om lachen”, zegt Geeroms. “Jongeren willen precies liever een elektrische fiets dan een bedrijfswagen.” Op de vraag welke redenen ze belangrijk vinden om voor een bepaalde werkgever te kiezen, komt een extralegaal voordeel zoals een bedrijfswagen op de voorlaatste plaats.

BRUTO NATIONAAL GELUK

Veel belangrijker volgens het jonge werkvolk: jobinhoud, locatie en een goed loon. De Potter plaatst er een kanttekening bij. “Die resultaten nemen niet weg dat een bedrijfswagen voor bepaalde jongeren wel heel belangrijk kan zijn. Maar daar hebben we geen cijfers over.”

Voor Samuel Allaman (25) is het zo klaar als een klontje. “Er is een duidelijke shift aan de gang. Waar mensen in de jaren 90 nog blij waren met materiële zaken als een huis en een wagen, hechten wij veel meer belang aan sociaal kapitaal.”

Allaman is student-ondernemer. Hij combineert zijn studies sociaal-cultureel werk aan de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen met zijn bedrijf Jammings, dat professionele apparatuur en coaching ter beschikking stelt van jonge dj’s. “Dat is geen bedrijf dat erop gericht is winst te maken. Wij willen van ruw talent diamanten maken. Wij zijn een broedplaats voor toekomstige dj’s.” 

“Ik wil mijn eigen baas zijn. Ik bepaal zelf wel wanneer ik werk”, zegt Allaman. Hij vindt dat de overheid projecten als het zijne, die helpen sterke sociale netwerken uit te bouwen, meer moet ondersteunen. “Ik hoor politici altijd zeggen hoe het bruto nationaal product in orde moet zijn. Ik zou ze liever horen spreken over het bruto nationaal geluk.”

ONDERNEMERSDROOM

Uit het onderzoek van de Ambrassade blijkt dat wel meer jongeren nadenken over een zelfstandige activiteit. “Op die manier willen ze hun droom nastreven of gaan ze op zoek naar meer autonomie”, zegt De Potter.

Het valt op dat significant meer laaggeschoolden een ondernemersdroom hebben. “Zij worden vaker tewerkgesteld in jobs waar er net minder reguleringsmogelijkheden en autonomie zijn”, zegt De Potter. “Uit onze focusgesprekken kwam naar voren dat laaggeschoolden hun vertrouwen in reguliere jobs in dienstverband verliezen. Het kan een van de redenen zijn waarom zij het ondernemerschap interessant vinden.”